1. Kimyasal yanık ve basit kimyasallara nasıl müdahale edilmelidir?
- Kimyasalın fazlası fırça ile uzaklaştırılır.
- Etkilenen bölgeyi bol su ile yıkanır.
- Parmakta yüzük varsa çıkarılır.
- Yara bandı ile etkilenen bölgeler sarılır.
2.Asetik asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asidin deri ile temasında nasıl müdahale edilmelidir?
- Temas edilen bölge hemen bol su ile yıkanmalıdır.
- Temas edilen bölgede elbise varsa hemen çıkarılmalıdır.
- Soda, bikarbonat gibi yumuşak bir alkali çözeltisi uygulanmalıdır.
- Gözlere sıçrama söz konusu ise hemen ılık su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır.
3.Hidroflorik asidin temasında nasıl müdahale edilmelidir?
- Temas edilen bölge iyice yıkanmalıdır.
- Varsa bir magnezyum oksit çamuru uygulanmalıdır.
- Derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
4.Siyanür tuzlarının deri ile temasında nasıl müdahale edilmelidir?
- Temas edilen bölge iyice yıkanmalıdır.
- Eğer açık bir yara varsa hemen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
5. Kromik asit ve dikromatların deri ile temasında nasıl müdahale edilmelidir?
- Temas bölgesine %5’lik sodyum tiyosülfat ile yıkama yapılır.
- Eğer lezyonlar görünürse derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
6. Alkalilerin deri ile temasında nasıl müdahale edilmelidir?
- Temas edilen bölge bol miktarda suyla ve nötralize sirke ile deri yıkanmalıdır.
- Alkalilerin göze sıçraması halinde ise gözler derhal bol su ile (gerekirse zorla açarak) yıkamalı ve hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
7.Bromdan ileri gelen yanıklara nasıl müdahale edilmelidir?
- Yanıklar benzol veya petrol ile iyice yıkanmalıdır.
8.Antimon klorür, nikel klorür, kalay klorür, kadmiyum klorürün deri ile temasında ne yapılmalıdır?
- Deri iyice yıkanmalıdır.
- Varsa lanolin merhem sürülmelidir.
9. Potasyum nitrat ve cıva nitratın deri ile temasında ne yapılmalıdır?
- Temas edilen bölge iyice yıkanmalıdır.
- Eğer kaşıntı, döküntü varsa derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
10.Gümüş nitratın deri ile temasında ne yapılmalıdır?
- Tuzlu su ile yıkanmalı ve tahriş olan yerlere uygulanmalıdır.
11.Alüminyum, amonyum, kobalt, bakır, magnezyum, nikel, potasyum, sodyum, çinko, kadmiyum sülfatın deri ile temasında ne yapılmalıdır?
- Deri ile temasında iyice yıkanmalıdır.
- Eğer deri reaksiyon gösteriyorsa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
12.Fosfor nedeniyle oluşan yanıklar için ne yapılmalıdır?
- Yanık yere, bikarbonat eriyiğine daldırılmalı ve sonrası fosforun oksitlenmesi için havaya tutulmalıdır. Bu işlem birkaç defa tekrarlanmalıdır.
13.Asetik asit, hidroklorik asit, fosforik asit ve sülfürik asit yutulduğu zaman ne yapılmalıdır?
- Hasta kesinlikle kusturulmamalı, kişi baygınsa ağızdan hiçbir şey verilmemelidir.
- Eğer ayıksa ağız bol çeşme suyu ile çalkalanmalı, sonra yumurta akı ile karıştırılmış süt verilmelidir.
- Eğer bu mümkün değilse olabildiğince fazla su verilmeli, bir sağlık kuruluşuna haber verilmelidir.
14.Siyanür tuzlarının yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
- Kişi hemen kusturulmalıdır.
- Su ile karıştırılmış hidrojen peroksit verilmelidir
- Mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
15. Kromik asit ve dikromatların yutulmasında ne yapılmalıdır?
- Kişiye acilen sodyum bikarbonat çözeltisi verilmelidir.
- Bir sağlık kuruluşuna haber verilmelidir.
16.Alkalilerin yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
- Limon suyu veya sirke karıştırılmış bolca su verilmeli, ardından bir kaşık zeytinyağı içirilmelidir.
- Derhal bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
17. Amonyum klorür, kobalt klorür, demir klorürün yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
- Yutan kişi kusturulmalı ve bol miktarda su verilmelidir.
- Laksatif olarak epsom tuzları uygulanmalı ve sağlık yardımı alınmalıdır.
18.Antimon klorür, nikel klorür, kalay klorür, kadmiyum klorürün yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
- Kişiye bol su verilmeli, derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
19. Potasyum nitrat ve cıva nitratın yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
- Hemen bol suyla karıştırılmış sodyum bikarbonat verilmelidir. Sonra çiğ yumurta, yağsız süt karışımı içirilmelidir.
- Derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
20. Gümüş nitratın yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
- Bir bardak suya üç yemek kaşığı tuz ekleyip çözdükten sonra bu karışım verilip kusturulmalıdır.
- Derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
21. Alüminyum, amonyum, kobalt, bakır, magnezyum, nikel, potasyum, sodyum, çinko, kadmiyum sülfatın yutulmasında ne yapılmalıdır?
- Bolca su verilmeli, eğer herhangi bir reaksiyon olursa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
22. Krom, brom, hidroklorik asit vb. kimyasal maddelerin buharları solunduğunda ne yapılmalıdır?
- Derhal sağlık kuruluşuna haber verilmelidir.
- Hekim gelinceye kadar kazazedenin dinlenmesi sağlanarak açık havaya çıkarılmalıdır.
- Su veya bikarbonat buharı ya da oksijen teneffüs ettirilebilir.
23. Hidrosiyanik asit, karbondioksit, kükürtlü hidrojen, fosforlu hidrojen gazlarına solunduğunda ne yapılmalıdır?
- Soluma yolu ile maruziyet durumunda temiz hava oldukça önemlidir. Kişi açık havaya çıkarılmalıdır.
- Ağır durumlarda suni teneffüs yaptırılmalı ve gerekirse oksijen maskesi kullanılmalıdır.
- Özellikle hidrosiyanik asitlerle zehirlenmelerde; 2 g sodyum tiyosülfat ve 0,5 g sodyum nitrit, 50 mL suda eritip içirilmelidir.
- Derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
24. Küçük kesik ve sıyrıklar durumunda ne yapılmalıdır?
- Kesik alanı su ve sabunla yıkayın.
- Bir bandajla kapatın.
25. Kanamalı kesikler de ne yapılmalıdır?
- Derhal 112’yi arayın.
- Rahatlatmaya çalışın ve yatırın.
- Mümkünse kesik bölgeyi kalp hizasının üstünde tutun.
- Yaranın içine saplanmış cisim varsa, çıkarmaya çalışmayın.
- Sıkı kıyafetleri gevşetin.
- Eğer herhangi batan bir madde yoksa ise üzerine, varsa etrafına bir bandajla ya da temiz bir 28 bezle baskı yapın.
- Kesiğe yapışmış kıyafetleri uzaklaştırmayın; çünkü kanamayı artırabilir. Hatta üstüne ilave kompres koyun.
- Hala kanama durmuyorsa, kesiğin üstündeki arterden basınç uygulayın.
- Kanama çok şiddetli ise, hastanın bacaklarını 30 cm yukarıya kaldırın ve sıcak tutmak için üzerine bir örtü örtün.
26. Yaralarda hiçbir zaman kullanılmaması gereken malzemeler nelerdir?
- Pamuk, kâğıt mendil ya da peçete gibi malzemeler: Lif bırakır ve kolayca dağılırlar, yaraların etrafına yapışarak enfeksiyon tehlikesi doğururlar.
- Alkol, iyot vb. güçlü dezenfektanlar: Yarayı yakarlar.
- Antibiyotik içeren merhemler ya da tozlar, pudralar: Yaralının bunlara karşı alerjisi olabilir ve yaranın iyileşmesini geciktirebilirler.
27. Göze kimyasal madde sıçraması ve yanık durumunda ne yapılmalıdır?
• Tahriş olmamış gözü koru; diğer göz kapağı zorla açılarak su/göz solüsyonları ile en az 15-20 dakika yıkama işlemi uygulayın.
• Yıkama esnasında parmaklarınızla göz kapaklarını açın ve göz bebeğinizi farklı yönlere oynatın ki su her tarafa gidebilsin.
• Yıkama esnasında kimyasalın diğer göze gitmesini engelleyin.
• Yıkamanın etkinliği açısından varsa kontakt lensler hemen çıkarılmalıdır.
• Steril veya temiz bir yara bezi ile kapatın.
• Tıbbı yardım alın.
28. Kimyasal yutulması durumunda ne yapılmalıdır?
• Ağzınızı hemen çalkalayın. Takma diş varsa çıkarın.
• Kusmayacak kadar, yavaş yavaş su ya da süt için.
• Kusma eğilimi başlarsa, sıvı verilmesine devam edilmelidir.
• Asla kusturulmamalıdır. Çünkü yutulurken boğazı ve yemek borusunu yakan bir madde (kostik soda gibi), kusturulmaya çalışılırken tekrar yanıklara neden olacaktır.
• Kusma varsa, baş akciğerlere kusmuğun kaçmaması için aşağıda tutulmalıdır.
• Bilinci yerinde değilse yaralının başı veya tüm vücudu mutlaka sol tarafa döndürülmelidir.
• Arsenik, antimon, bakır, kurşun, cıva, gümüş veya diğer metaller yutulmuşsa tuzlu su gibi kusturucular kullanılarak mide boşaltılır.
• Hemen tıbbi destek alınması gereklidir.
• Mutlaka yutulan maddenin özellikleri öğrenilmeli ve tıbbı destek sırasında bildirilmelidir.
• Eğer hasta kustuysa, kusmuğundan da örnek alınmalıdır.
29. Elektrik akımı sonucu meydana gelen kazalarda ne yapılmalıdır?
- Elektrik akımını kesin, fişi çekin ya da sigortayı kapatın.
- Bu işlemler anında yapılamıyorsa elektrik akımına kapılan kişi kuru bir tahta parçası gibi iletken olmayan bir malzeme yardımıyla gerilimden kurtarılmaya çalışılmalıdır.
- Gerilime maruz kalan kişi ıslak olmayan giysi, kalın bir kitap ya da tahta parçası üzerine bastırılmaya çalışılmalıdır.
- Gerilime maruz kalan kişi duvara, sehpa-raf gibi cisimlere ve kendisine yardım etmeye çalışan kişilere dokunmamalıdır.
- Nabız ve nefes alışı kontrol edilmeli; bilinç kaybında hasta yan döndürülmeli ve tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
- Yanık varsa bol su ile yıkayın.